Akademik Veri Yönetim Sistemi
Fecr Yayınları, Ankara, 2024
Bu çalışmada İran-Şiî geleneğinde felsefe karşıtı bir ekol olan Mekteb-i Tefkîk ele alınmıştır. Fakat bu gelenekte felsefe karşıtı olan tek ekol Mekteb-i Tefkîk değildir. Bundan önce felsefe karşıtı olan Ahbârî Ekolü bulunmaktadır. Bu ikisi dışında bireysel olarak felsefe karşıtı kişiler de vardır. Bu çalışma bir giriş bölümü ve üç bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde İran Şiî geleneğin siyasî yapısına daha sonra ise İmâmiyye Şîası'nın din anlayışına dayanan iki ekol olarak Ahbârî ve Usûlî ekollerine işaret edilmiştir. Çalışmanın birinci bölümünde öncelikle Şiîlik-felsefe ilişki ele alınmıştır. Akabinde herhangi bir ekolün "resmi görüşü" olmadan bireysel olarak felsefeyi eleştiren kişilerin bazılarına işaret edilmiştir. Bundan sonra ise ekol yönelimli felsefe eleştirileri ele alınmıştır. Bu amaçla ilk olarak Ahbârî Ekolü'nün eleştirileri ele alınmış, daha sonra ise çalışmamızın örneklemi olan Tefkîk Ekolü'ne giriş yapılmıştır. Bu bölüm Ahbârî-Tefkîk Ekolü karşılaştırması ile bitirilmiştir. Çalışmanın ikinci bölümünde Tefkîk Ekolü'nün felsefe karşıtlığına yer verilmiş ve bu ekole göre felsefenin meşruiyeti sorgulanmıştır. Daha sonra sırasıyla bu ekolün tercüme hareketlerine yönelik, din-felsefe ilişkisine ve tevil anlayışına yönelik düşüncelerine değinilmiş ve bölüm bitirilmiştir. Çalışmanın üçüncü bölümünde ise Tefkîk Ekolü'nün nefs, bilgi ve varlık anlayışlarına değinilmiştir. Son olarak bu ekolün âlem tasavvuru ile çalışma bitirilmiştir.
This study focuses on the Mekteb-i Tafqīq, an anti-philosophical school in the Iranian-Shi'i tradition. However, Mekteb al-Tafqīq is not the only anti-philosophical school in this tradition. Before that, there was the Ahbārī school, which was anti-philosophical. Apart from these two, there are also individual anti-philosophers. This study consists of an introduction and three chapters. In the introduction, the political structure of the Iranian Shi'i tradition was pointed out, and then the two schools, the Ahbārī and the Usūlī schools, based on the religious understanding of the Imāmiyya Shī'a were pointed out. In the first part of the study, the relationship between Shi'ism and philosophy is discussed. Afterwards, some of the people who individually criticized philosophy without the "official view" of any school were pointed out. After this, school-oriented criticisms of philosophy are discussed. For this purpose, the criticisms of the Ahbārī school were first discussed, and then the Tafqīq school, which is the sample of our study, was introduced. This chapter ends with a comparison of the Ahbārī-Tafqīq school. In the second part of the study, the Tafqīq school's opposition to philosophy is discussed and the legitimacy of philosophy according to this school is questioned. Then, the thoughts of this school on the translation movements, the relationship between religion and philosophy, and the understanding of tawil are mentioned respectively and the chapter is concluded. In the third part of the study, the Tafkīq school's conceptions of the soul, knowledge and existence are discussed. Finally, the study was completed with this school's concept of the universe.