Hastalık belirtilerinin başlaması ile ölüm arasındaki sürenin 24
saat veya daha az olduğu ölümler ani ölüm olarak değerlendirilmektedir.
Sütçü sığırlarda karşılaşılan ani ölüm olgularının başlıca
nedenleri; santral sinir sistemi, kardiyak, solunum sistemi,
metabolik/toksik bozukluklar ve enfeksiyon hastalıkları başlıkları
altında incelenmektedir. Sığırlarda atipik seyirli hastalıklara bağlı ani
ölümler de gözlenmektedir. Süt işletmelerinde yürütülen çalışmalarda,
ölüm oranlarının yaklaşık olarak %2-6 düzeyinde olduğu ve sığır
ölümlerinin %55-76’sının ani ölüm olduğu bildirilmektedir. Sütçü sığır
işletmelerinde ani ölüm oranları ve nedenlerinin belirlenmesi, spesifik
ölüm nedenlerinin nekropsi ve laboratuvar temelli analizlerle
tanımlanması mortalitenin kontrolünde önemlidir. Mortalite ile ilişkili
enfeksiyöz ve enfeksiyöz olmayan hastalıkların tanımlanması ile
birlikte, hastalık riskleri ve nedenlerinin azaltılmasına yönelik
uygulamaların belirlenmesi gereklidir. Ani ölüm oranları, nedenleri ve
risk faktörleri incelendiğinde, sürü sağlığı kontrol programlarının
uygulanması ile ilgili eksikliklerin ön planda olduğu dikkat çekmektedir.
Temel problemler sürü gözlemi, hayvan refahı ve personel eğitimindeki
yetersizlikler konularında yoğunlaşmaktadır. Sütçü sığır işletmelerinde
mortalite oranlarının azaltılması için işletme yapısı ve özellikleri dikkate
alınarak, düzenli bir kayıt sisteminin oluşturulması, kritik kontrol
noktalarının ve sağlık yönetimi uygulamalarının tanımlanması, işletme
çalışanlarının hayvan fizyolojisi, bakımı, beslenmesi ve hastalık
belirtilerinin tanımlanması konusunda eğitilmesi, hayvan refahının
geliştirilmesi ve tüm uygulamaların standart ölçümlerle izlenmesi
gereklidir. Bu derlemede, sütçü sığır işletmelerinde ani ölümler,
nedenleri ve teşhis yaklaşımları olgu temelli olarak değerlendirilmiştir.
Deaths between the onset of the disease symptoms and
death is 24 hours or less is considered as sudden death. The main
causes of sudden death encountered in dairy cattle; central nervous
system, cardiac, respiratory system, metabolic/toxic disorders and
infectious diseases. Also, sudden deaths due to atypical disease areal
soobserved in cattle. In studies conducted in dairy farms, it is reported
that mortality rates are approximately 2-6% and 55-76% of cattle
deaths are sudden death. It is important to determine sudden death
rates and causes, to define specific causes of death by necropsy and
laboratory-based analysis are important in controlling mortality in
dairy farms. Associated with mortality, it is necessary to determine
herd management practices to reduce risks and causes of disease along
with identifying infectious and noninfectious diseases. When sudden
death rates, causes, and risk factors are explored, it is noteworthy that
the deficiencies related to the implementation of health control
programs are at the forefront. The main problems are focusing on herd
monitoring, animal welfare, and inadequate training of staff. In order
to reduce the mortality rates in dairy farms, taking in to account the
structure and characteristics of the enterprise, establishing a regular
registration system, defining critical points and herd health
management practices, training of the employees in animal
physiology, care, nutrition and identification of disease symptoms,
improving animal welfare and it is necessary to monitor with standard
measurements all practices. In this review, sudden deaths, causes, and
diagnostic approaches in dairy farms are evaluated as case-based.
