SOSYAL KARŞILAŞTIRMA, BİLİŞSEL ÜÇLÜ ve PSİKOLOJİK SAĞLAMLIKARASINDAKİ İLİŞKİLER


kaya i., Tıraş B.

Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, cilt.12, sa.45, ss.537-557, 2021 (Hakemli Dergi) identifier

Özet

Psikolojik sağlamlık, zorlu veya tehdit edici yaşam olaylarına rağmen başarılı uyum süreci vebecerisi, yüksek risk altında olumlu sonuçlar gösterebilme ve stres altında sürdürülebilir yetkinlikşeklinde ifade edilebilir. Bilişsel üçlü ise kişinin kendisi, geleceği ve dünyaya ilişkin olumsuz birdüşünme tarzı olarak açıklanabilir. Bilişsel terapi literatürü bilişsel üçlünün bireyin ruh sağlığı ileyakından ilişkili olduğunu bir çok çalışma ile ortaya konmuş durumdadır. Bu noktada bireyindüşünme sisteminin gelişmesinde kişinin kendini başka insanlar ile karşılaştırma eğiliminin etkisiniincelemek ve düşünceler ile psikolojik sağlamlık arasındaki ilişkiyi bir model çerçevesindeaçıklamak önem taşımaktadır. Bu çerçevede mevcut çalışmanın amacı sosyal karşılaştırma, bilişselüçlü ve psikolojik sağlamlık arasındaki yordayıcı ve aracı ilişkileri incelemektir. Araştırmanınçalışma grubu 271 kadın (%74,2) ve 94 erkek (%25,8) olmak üzere toplamda 365 yetişkin bireydenoluşturmaktadır. Çalışmada veri toplama aracı olarak Iowa-Hollanda Karşılaştırma YönelimiÖlçeği, Bilişsel Üçlü Envanteri ve Yetişkinler için Psikolojik Dayanıklılık Ölçeği kullanılmıştır.Araştırmanın verileri çevrimiçi bir form aracılığıyla toplanmıştır. Değişkenler arasındaki ilişkileriincelemek için ilk olarak yapılan korelasyon analizinde, sosyal karşılaştırma ile benlik algısı, dünyaalgısı, gelecek algısı ve psikolojik sağlamlık arasında düşük düzeyde anlamlı ilişkiler bulunurken;psikolojik sağlamlık ile bilişsel üçlünün üç boyutu arasında orta düzeyde anlamlı bir ilişkibulunmuştur. İkinci aşamada psikolojik sağlamlığın yordanmasına ilişkin kurulan regresyondenkleminde; benlik algısı (β= .-42), dünya algısı (β= .-23) ve gelecek algısının (β= .-18) psikolojiksağlamlığın anlamlı bir yordayıcı olduğu ve bu değişkenlerin birlikte psikolojik sağlamlıkpuanlarındaki varyansın yaklaşık % 50’sini açıklayabildiği görülmüştür. Söz konusu regresyondenkleminde sosyal karşılaştırmanın modele anlamlı katkı sağlamadığı görülmüştür (β= .05).Çalışma kapsamında yapılan aracılık analizlerinde ise sosyal karşılaştırma ile psikolojik sağlamlıkarasındaki ilişkide benlik algısının tam aracı rolü olduğu belirlenmiştir.
Resilience can be expressed as successful adaptation process and ability despite challenging orthreatening life events, showing positive results under high risk, and sustainable competence understress. The cognitive triad, on the other hand, can be explained as a negative way of thinking aboutoneself, the future and the world. Within the framework of the cognitive therapy literature, it can besaid that the cognitive triad is closely related to the mental health of the individual. At this point, it isimportant to examine the effect of the tendency to compare oneself with others on the development ofthe individual's thinking system and to explain the relationship between thoughts and resilience withinthe framework of a model. In this context, the aim of present study is to investigate the predictive andmediating relationships between social comparison, cognitive triad and resilience. The study groupconsists of a total of 365 adult individuals, 271 women (74.2%) and 94 men (25.8%). In the study, Iowa Netherlands Comparison Orientation Scale, Cognitive Triad Inventory and Resilience Scale for Adultswere used as data collection tools. The data of the research were collected via the online form. In thecorrelation analysis conducted to examine the relationships between variables, low-level significantrelationships were found between social comparison and view of self, view of world, view of future,resilience. A moderately significant relationship was found between resilience and the three dimensionsof the cognitive triad. In the regression equation established to determine the predictors of resilience, ithas been observed that view of self (β= .-42), view of world (β= .-23) and view of future (β= .-18) aresignificant predictors of resilience and these variables together can explain about 50% of the variance inresilience scores. In the mentioned regression equation, it was seen that social comparison did notcontribute significantly to the model (β= .05) . In the mediation analysis conducted within the scope ofthe study, it was determined that view of self has a full mediating role in the relationship between socialcomparison and resilience.