Konuşma Becerisiyle İlgili Atasözleri Üzerine Bir İçerik Analizi


ALAKUŞ İ. K., TEMİZKAN M.

Dil Eğitimi ve Araştırmaları Dergisi, cilt.10, sa.2, ss.341-373, 2024 (Hakemli Dergi) identifier

Özet

Konuşma becerisi açısından atasözlerini incelemeyi amaçlayan bu çalışma, nitel araştırma yöntemiyle gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın veri setini Ömer Asım Aksoy’un Atasözleri Sözlüğü oluşturmaktadır. Çalışmada veriler doküman incelemesi tekniğiyle toplanmış ve içerik analizi tekniğiyle analiz edilmiştir. Çalışmanın sonucunda konuşma becerisiyle ilgili 189 atasözü ve bu atasözüne ilişkin 4 tema ile 32 kategori belirlenmiştir. Buna göre atasözlerinin 105’i konuşmacı, 21’i dinleyici, 56’sı mesaj ve 7’si geri bildirim temasıyla ilgilidir. Çalışmada elde edilen sonuçlardan hareketle en çok konuşmacı ve mesaj temasına yönelik atasözlerinin bulunduğu ve bu atasözlerinde özellikle konuşma-düşünme ilişkisi, konuşmanın gizliliği, yer-zaman uygunluğu, söz-eylem ilişkisi, sözün işlevselliği, üslup, tutarlılık ve doğruluk gibi kategorilerin ön plana çıktığı tespit edilmiştir. Konuşma becerisine ilişkin atasözleri konuşma sürecinde konuşmacının, dinleyicinin, mesajın ve geri bildirimin sahip olması gereken özelliklere yönelik iletiler içermektedir.