Research Information System
HATAY MUSTAFA KEMAL ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜÜS DERGİSİ, vol.20, no.52, pp.132-152, 2023 (Peer-Reviewed Journal)
Akdeniz-Himalaya Deprem Kuşağı üzerinde yer alan Türkiye’nin şehir yerleşimlerinin büyük bir kısmı deprem riski altındadır. Jeomorfolojik unsurların sınırlandırdığı ve depremlerin yıkıcı etkisinin varolduğu şehirlerimizden biri olan Hatay şehri ve merkez ilçesi Antakya’dır.
Şehrin deprem öncesi 20-30 yılda yaşadığı kentsel gelişim sürecinde kent merkezinde bulunan toplanma alanları olan açık-yeşil alanlar, spor alanları, resmi kurum yerlerinin niteliksel ve niceliksel olarak analiz edilmesi planlanmıştır. Antakya İl Afet Müdahale Planında belirtilen bu mekanların, şehir coğrafyası perspektifinde uygulanabilirliğinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Bunun için Antakya ve çevresindeki nüfus yoğunluğu, Coğrafi Bilgi Sistemleri kullanılarak toplanma alanlarının analizlerinin yapılması amacımızdır.
Çalışma alanında nitel yöntemlerden arazi çalışmasında gezi-gözlem afet sonrası toplanma alanlarının tespiti ve mevcut toplanma alanlarının analizi için Eğim Durumu, Fay Hattı ve Sakınım Mesafeleri, Ulaşım Ağları Analizi, Köprü Durumu, Nüfus kriterleri açısından değerlendirilmesi, Heyelan/kaya düşmesi, Akarsulara yakınlık analizi, Litoloji özellikleri kriter olarak belirlenmiştir. Hatay İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü’nden temin edilen ilk toplanma alanları, Coğrafi Bilgi Sistemlerine aktarılarak, mekânsal ve istatistiksel analizler yapılmış ve tematik haritalara dönüştürülmüştür.
Bu toplanma alanlarının analizleri sonucu şehir nüfusuna alan olarak yetmediği gibi diğer fiziki ve beşeri coğrafya özellikleri açısından yetersiz olduğu saptanmıştır. Bu tespitlerimiz 06 Şubat 2023 depremleri sonrasında yaşanan faciada ortaya koymuştur. Gelecekte şehrin kuruluşunda buralar planlanırken nüfus yapısı ve arazi şartları göz önünde bulundurularak deprem sonrası toplanma alanları yeniden tasarlanmalıdır.