Dünyanın hızla değişen konjonktürel yapısı içerisinde var olma mücadelelerininbir örneği olarak köktenci oluşumların temellerinin hem Kur’ânî referansları hem demezhepler tarihi açısından nasıl tahlil edilmesi gerektiği, bir problem olarak karşımızaçıkmaktadır. Radikalizm ve fundamentalizmin ortaya çıkmasında psikolojik ve bireyseletmenlerin yanında siyasî, ekonomik ve kültürel birçok değişken rol oynamaktadır.Ancak daha da dikkat edilmesi gereken hususun, radikal söylemlerin Kur’ân âyetleriile temellendiriliyor olmasıdır. Kuşku yok ki her bir başlığı ele almak çalışmanın sınırlarıaçısından mümkün görünmemektedir. Bu itibarla bu çalışmanın temel hedefi, probleminmezheplerle ilgili kısmını ele alarak İslam’ın özüne aykırı olarak gelişen yönlerini vegeçmişten günümüze gelen benzer dini söylemlerle ilgili temellerini ortaya koymaktır.Ayrıca itikadı, ilmihale dönüştürme, ilâhî metni literal okuma ve katı hadisçiliğin Hâricîanlayışla benzeşen ve ayrışan yönleri de ele alınmıştır. Araştırmanın mahiyeti betimselnitelikli olduğu için çalışmada ağırlıklı olarak doküman taraması yapılarak içeriklerdeğerlendirilmiştir. Yapılan araştırma ve değerlendirmeler sonucunda ortaya çıkan temelçıkarımlardan birisi, sosyal, siyasî ve kültürel açıdan bir tecdit ve ıslah hareketi olarakbatılı referansları da kullanarak aydınlanmacı bir yaklaşımla, İslam dünyasını ayağakaldırmaya çalışan birtakım oluşumların; zamanı bir noktada dondurmak ve Kur’ânâyetlerini kendi ideolojik söylemleri için basamak yapmalarıdır. Bu durum hem ilerlemeyihem de sorunları kendi bütünlüğü içerisinde çözmeyi imkânsız hale getirmektedir.
How the foundations of fundamentalist formations should be analyzed in terms of the history of sects as an example of the struggles of existence within the rapidly changing cyclical structure of the world emerges as a problem. In addition to psychological and individual factors, many political, economic and cultural variables play a role in the emergence of radicalism and fundamentalism. However, it should be noted that radical discourses are based on the Qur’anic verses. There is no doubt that it is not possible to deal with each topic in terms of the limits of the study. In this respect, our aim is to examine the part of the problem related to sects and to reveal the foundations of fundamentalism related to similar religious discourses from the past to the present. It also examines creed, conversion to the catechism, literal reading of the divine text, and divergent aspects of rigid hadithism that resemble the External understanding. For this reason, in this descriptive study, the contents of the document will be evaluated by document scanning. What draws our attention here is that some formations that try to lift up the Islamic world with an enlightenment approach by using western references as a social, political and cultural transformation and correctional movement; to freeze time at some point and to make the Qur’anic verses a step for their own ideological discourse.
