Kış salkımı, kovan içi sıcaklığın 14°Cnin altına düştüğü soğuk mevsimlerde, bal arılarının koloninin devamını sağlamak amacıyla sergiledikleri kümelenme davranışıdır. Çevre sıcaklığındaki mevsim dışı beklenmeyen artışlara, ana arı kaybı ve bazı patojenlere bağlı olarak salkım düzeni vaktinden önce bozulduğunda koloni kayıpları meydana gelmektedir. Bu araştırma Hatay yöresinde 2010-2011 yılı kışlatma sezonunda, kış salkımı erken bozulan kolonilerde paraziter ve bakteriyel patojenlerin tespiti amacıyla yapılmıştır. Kış salkımının düzenli sürdürülemediği gözlenen kolonilerde Varroa destructor tanısı için sıvı kavanozda çalkalama metodu, Nosema sporları için abdominal homojenizasyon metodu, Paenibacillus larvae için bakteriyel ekim (MYGP agar) ve PCR metotları kullanılmıştır. Hatay yöresindeki altı değişik kışlatma alanında 30 farklı arılıktan örneklenen 900 koloninin tamamında V. destructora (%100), 90nında Nosema sporlarına (%10) ve 72sinde Amerikan Yavru Çürüklüğü hastalığı etkeni P. larvaeya (%8) rastlanmıştır. Sonuç olarak, kış salkımının erken bozulduğu kolonilerde kışlatma kayıplarının %30 düzeyine ulaştığı tespit edilmiştir. Bu kayıplardan sorumlu tutulan hava sıcaklığındaki ani değişimlerin yanında bakteriyel ve paraziter patojenlere de ciddi oranlarda rastlanmıştır.
Winter cluster of honey bee colonies start inside the hive as a behavior of bunch to continue survival of colony when air temperature dips below 14 °C. Early broke up of a winter cluster may related abnormal conditions like queen losses, sudden increase of temperature and pathogens that affect cluster formation and cause colony losses. This research was carried out to determine parasitic and bacterial pathogens in the colonies of early broke up winter clusters during wintering season of 2010- 2011 in Hatay. Among the colonies like those, jar-liquid shaking method was used for detection of Varroa destructor, abdominal homogenization method was used for detection of Nosema sp. spores, MYGP medium and PCR was used for Paenibacillus larvae detection. V. destructor, Nosema sp and P. larvae were detected respectively 100% (900 colonies), 10 % (90 colonies) and 8% (72 of colonies) among 900 sampled colonies from 30 apiaries of six different wintering regions of Hatay. As a result; In colonies which have early broke up winter clusters, the winter losses were up to 30%. Responsible of losses were sudden changes on weathercast beside the bacterial and parasitic pathogens were determined important ratios.
