Bu araştırma, 2019-2021 yılları arasında GAP Uluslararası Tarımsal Araştırma ve Eğitim Merkezi Müdürlüğü (GAPUATEM) deneme alanlarında bazı makarnalık buğday çeşitlerinin üst gübrelenmesinde kullanılan azotlu gübre formları ile uygulama zamanlarının verim ve bazı verim parametreleri üzerine etkisinin belirlenmesi amacı ile yürütülmüştür. Çalışma, Burgos, Eyyubi ve Hasanbey makarnalık buğday çeşitlerinde üç azotlu gübre formu (üre (%46 N), amonyum sülfat (%21 N) ve kalsiyum amonyum nitrat (%26 N)) kullanılarak altı farklı uygulama zamanının etkisi tesadüf bloklarında bölünen bölünmüş parseller deneme desenine göre üç tekrarlamalı olarak yürütülmüştür. Çalışma sonucunda; buğday çeşitlerinin tane verimine etkisi denemenin birinci yılında önemli, ikinci yılında ise önemsiz bulunmuştur. Gübre çeşitlerinin her iki üretim sezonunda incelenen özelliklere etkisi önemsiz olmasına rağmen tane verimi açısından üre gübresinin diğer gübre formlarına göre etkisinin daha iyi olduğu belirlenmiştir. Sonuç olarak, tane verimi açısından iklimsel şartlar dikkate alındığında Ocak-Mart ayları arasında yağışın yeterli olduğu durumlarda dördüncü uygulama zamanında yavaş salınımlı gübreler (Üre %46) kullanılması, aynı dönemler için yağış miktarının yetersiz olduğu durumlarda ise üçüncü uygulama zamanında hızlı etkili gübrelerin (amonyum nitrat) tercih edilmesi önerilebilir.
This research was conducted to determine the effects of nitrogen fertilizer forms and application times used in the top dressing of some durum wheat varieties on yield and some yield parameters in GAP International Agricultural Research and Training Center Directorate (GAPUATEM) test fields between 2019-2021. In the study, the effect of six different application times using three nitrogen fertilizer forms (Urea (U 46% N), ammonium sulfate (AS 21% N) and calcium ammonium nitrate (CAN 26% N)) in Burgos, Eyyubi and Hasanbey durum wheat cultivars were treated according to the split-split plots in randomized complete block design. As a result of the study; the effect of wheat varieties on grain yield was found to be important in the first year of the experiment and insignificant in the second year. Although the effect of fertilizer varieties on the characteristics examined in both production seasons is insignificant, it has been observed that the effect of urea fertilizer is better than other fertilizer forms in terms of grain yield. As a result, when considering the climate conditions, in cases where precipitation is sufficient between January and March at the fourth application period, it can be recommended to use slow-release fertilizers (Urea 46%). If the amount of precipitation is insufficient in the same periods, it can be recommended to prefer fast-acting fertilizers (ammonium nitrate) at the third application time.
