KARS YÖRESİ BAR HAVALARININ MAKAM, FORM VE USÛL BAKIMINDAN ANALİZİ


Creative Commons License

Aras Oruç İ., Kablan K.

1. HAKKARİ BİLİMSEL ÇALIŞMALAR KONGRESİ, Hakkari, Türkiye, 21 Nisan 2025, ss.114-135, (Tam Metin Bildiri)

  • Yayın Türü: Bildiri / Tam Metin Bildiri
  • Basıldığı Şehir: Hakkari
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.114-135
  • Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu
  • Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Türk halk müziği ve Türk halk oyunları geçmişten günümüze kadar etkileşim içerisinde bulunarak gelmiştir. TRT repertuvarında yer alan türkülerin birçoğunun halk oyunlarına eşlik amaçlı icra edilmesi de söz konusu etkileşimi destekler nitelikte verilerdir. Çalışmaya konu olan bar havalarının geniş alanda yaygın bir biçimde oynanan halk oyunları sınıflandırılması içinde yer aldığı görülmektedir. Halk oyunlarını coğrafi bölgelere göre inceleyen çalışmalarda bar havalarının, Doğu Anadolu ve Karadeniz Bölgelerinde oynandığı görülmektedir. Bar havalarıyla ilgili yapılan çalışmalar incelendiğinde Erzurum ilinde oynanan bar havaları müziklerinin incelendiği, Karadeniz ve Kars yöresine ait bar havaları müzik dinamiklerinin ise hiç incelenmediği dikkat çekmektedir. Dolayısıyla bu çalışmada amaç Kars yöresine ait bar havaları müziklerini makam, form ve usûl bakımından analiz etmektir. Kars yöresine ait bar havası müziklerinin makam, form ve usul analizinin yapılması, çalışmanın ilk defa yapılıyor olması ve bu alanda çalışma yapacak olan araştırmacılara kaynak olması bakımından önemlidir. Nitel araştırma yönteminin betimsel tarama yöntemi ve içerik analizi yöntemi kullanılarak yapılan çalışma, TRT repertuvarında yer alan beş adet Kars bar havaları müzikleriyle sınırlandırılmıştır. Çalışmanın evrenini TRT repertuvarında bulunan Kars yöresine ait olan beş adet bar havası müziği oluşturmaktadır. Evren aynı zamanda çalışmanın örneklemini de yansıttığı için ayrıca bir örneklem seçilmeyerek genel evren üzerinden çalışılmıştır. İncelenen bar havalarının makamsal analizleri Sühan İrden’e göre incelenmiştir. Elde edilen bulgular sonucunda ise Kars yöresi bar havalarının genellikle iki bölümden oluştuğu, söz konusu bölümlerde usul farklılıklarının olduğu, makamsal yapı bakımından incelendiğinde ise Nevruz, Necid Hüseyni, Rast, Uşşak ve Hüseyni makamlarında oldukları tespit edilmiştir.