Dünyada birçok ülkede sağlık alanında 40 yıldan bu yana neoliberal dönüşüm/reform gerçekleşmektedir. Dönüşümün başlangıcı 1978 yılında yapılan Washington Mutabakatı’na dayandırılmaktadır. Bu derlemede Dünya Bankası Grubu’nun (DBG) Türkiye örneğinde sağlık reformları üzerine etkisinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Derlemede 1978-2018 dönemi sağlık reformlarıyla ilgili DBG dökümanları, Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı dökümanları, bilimsel literatür incelenmiş, sağlık reformlarıyla ilgili olaylar ve yasal düzenlemeler kronolojik olarak tablolaştırılmıştır. Türkiye’de sağlık reformu sağ hükümetler, sol-sağ koalisyon hükümetleri ya da askeri darbe hükümetinin yönetimini kapsayan uzun vadeli bir sürece yayılmış, belirli bir düzen içerisinde ve birbirini destekler müdahaleler şeklinde yapılandırılmıştır. Süreç sağ muhafazakar bir parti olan Adalet ve Kalkınma Partisi’nin 2002 yılında iktidara gelmesi ve dört dönem iktidarda kalması ile büyük ölçüde hızlandırılmış ve yasal düzenlemelerin büyük bir kısmı tamamlanmıştır. Bu süreçte DBG pek çok rapor yazmış, ikraz anlaşmaları imzalanmış ve reformla ilgili yasal düzenlemeler gerçekleştirilmiştir. Özellikle son yıllarda DBG’nin Türkiye’de desentralize olması ve Uluslararası Finans Kurumu’nun (IFC) ikinci büyük merkezinin Türkiye’de açılmasıyla sağlık reformu DBG’nin kontrolü altında gerçekleştirilmiştir. Sağlık reformu süreci içinde olan ülkelerde DBG’nin etkisi gözlenmeli, izlenmeli ve sağlık hizmetlerinin ticarileştirilmesi kontrol edilmelidir..
There has been a neoliberal change taking place for 40 years in a lot of countries within the field of health. Beginning of the change was based on Washington Consensus made in 1978. In this review, it was aimed to assess the effect of the World Bank Group (WBG) on health reforms in the example of Turkey. In the review, WBG documents, Ministry of Health of Turkey documents and scientific literature related to health reforms belonging to 1978-2015 period were investigated, additionally related events and legislative regulations were tabularized chronologically. Health reform in Turkey has spread over a long term process during the rulerships of right-winger, left-right coalition or military coup governments and it has been structured in the form of interventions being in a specific order and supporting each other. The process has been accelerated substantially and legal regulations were completed to a great extent after the Justice and Development Party, which is a right conservative party, came into power in 2002 and remained in power for four terms. Within this period, many reports have been written by the WBG, loan agreements have been signed and legislative regulations related to reform have been made. Particularly in recent years, health reform has been actualized as a result of decentralization of the WBG and establishment of second largest center of the International Finance Corporation (IFC) in Turkey. WBG's impact on the countries within the process of health reform should be observed and monitored; and the commercialization of health care services should be controlled.
