ASOS Yayinevi, cilt.6, sa.39, ss.2675-2690, 2020 (Hakemli Dergi)
Fosfat, dünyada ve Türkiye’de kritik hammaddeler içerisinde yer alan önemli bir madendir. Nüfus artışına bağlı olarak açlıkla mücadele ve bitkisel verim artışı bağlamında özellikle gübre üretiminin hammaddesi olan fosfat madeni endüstriyel mineraller içerisinde stratejik bir öneme sahiptir. Türkiye’de fosfat madeninin en yoğun bulunduğu yer Mardin ilinin Mazıdağı ilçesidir. Türkiye’de üretilen ve ithal edilen fosfatın tamamına yakın bölümü gübre sanayiinde kullanılmaktadır. Hem ülke hem de bölgede gübre tüketiminde fosfatın yerini alacak herhangi bir madde olmaması, yörede özellikle Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) ile sulanabilir tarım arazilerinin artmasına bağlı olarak fosfat tüketimi artış göstermiştir. Dolayısıyla fosfat madeninin önemi daha da artmıştır. Çalışma 1994’den sonra atıl duruma gelen ve 2011’den sonra özelleştirme ile tekrar üretime açılan Mazıdağı fosfat işletmelerine yöre halkının bakışını, sosyo-ekonomik, kültürel ve çevresel bazda incelemek; yörede geleceğe yönelik yapılacak olası planlamalar konusunda öneriler ortaya koyabilmek amacıyla yapılmıştır. Bu nedenle ilçe merkezinde yaşayan halkın düşüncelerini ortaya koyabilmek amacıyla araştırmacı tarafından hazırlanan anket uygulaması gerçekleştirilmiştir. SPSS programı kullanılarak anket verileri analiz edilmiş ve tablolar oluşturulmuştur. Ayrıca ArcMap 10.4 paket programı ile yörenin lokasyonunu, topografyasını ve jeolojisini gösteren haritalar üretilmiştir. Katılımcıların yörede tekrar işletmeye açılan tesisler ile ilgili olarak olumlu bir yaklaşım içerisinde olduğu belirlenmiştir. Yörede faaliyete geçirilen fosfat işletmesi, Mazıdağı’ndaki işsizlik sorununun yanı sıra bölgenin kalkınmasına da büyük bir katkı sağlayabileceği düşünülmektedir.