Akademik Veri Yönetim Sistemi
Kilis 7 Aralık Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, cilt.6, sa.10, ss.149-187, 2019 (Hakemli Dergi)
Tefsirlerde kaynak güvenilirliği sorunu dolayısıyla aktarılan bilginin bağlayıcılığına dairproblemler ilk dönem tefsir rivayetlerinin isnad açısından mevkûf ve maktû’ olmasıylaortaya çıkmıştır. Bu sorun sonraki dönemlerde müfessirlerin, kendilerinden önceki tefsirlerden yaptıkları alıntılarda da ilk kaynaklara inmemeleri veya bilginin doğruluğunutespit konusunda titiz davranmamaları sonucunda genel bir yönelim halini almıştır.Bu durum akademik kaygıların yanı sıra tefsir eserleri başta olmak üzere doğruluk vemevsukiyetiyle değer kazanan İslami literatürün kaynak güvenilirliği açısından gözdengeçirilmesini gerekli kılmaktadır. Son zamanlarda klasik tefsirler üzerine yapılan tahkikve tahric faaliyetlerinin yanı sıra müellifin belirttiği kaynaklara ulaşma (azv/isnad) çalışmalarına gösterilen yoğun ilginin de bu sebeple oluştuğu söylenebilir.Türkiye’de Latin harfleriyle neşredilen ilk tefsir olma özelliğini taşıyan Elmalılı M.Hamdi Yazır’ın (1878-1942) Hak Dini Kur’an Dili isimli tefsiri de birçok kaynaktan yararlanılarak telif edilen özgün bir eserdir. Yazır, eserinin mukaddimesindeen fazla istifade ettiği kaynakları zikretmiş ve hangi durumlarda kaynaklara yerverip-vermeyeceğine dair metodunu açıklamıştır. Ayrıca bunu tefsirinde tatbikederek kaynak verme konusundaki hassasiyetini göstermiştir. Eserlerin kaynaklarının değerli oluşu hakkındaki farkındalık, Elmalılı Tefsiri üzerine bugüne kadaryapılan çalışmaların hemen hepsinde devam etmiş az veya çok onun istifade ettiğikaynaklara değinilmiştir. Yazır’ın bu konudaki hassasiyetine ve üzerine yapılan çalışmalarda Elmalılı’nın kaynaklarının dikkate alınmasına rağmen Hak Dini Kur’anDili’nin kaynakları hakkında birçok yanlış ve hatayla karşılaşılmaktadır.Bu makale; Elmalılı’nın kendinden önceki tefsirlerden tevarüs ettiği, kendisinin zuhülen düştüğü, tebyiz (temize çekme) çalışmaları sırasında oluşan, tefsirin Latin harflerine çevrilmesinde ve yapılan sadeleştirmelerde ortaya çıkan ayrıca Elmalılı’nın tefsirinin kaynaklarını konu alan çalışmalarda yer alan hataların tespitini amaçlamaktadır.