Kur’ân, akla önem vermiş ve insanı, aklını kendisini zarardan alıkoyacak ve kendisine fayda sağlayacak şekilde kullanmasına teşvik etmiştir. Özellikle de Allah’ın kelamının anlaşılması ve açıklanması konusunda akla önemli bir rol vermiştir. Tefsir Tarihi boyunca ise müfessirler, Kur’ân’ın akla yüklediği bu görevi yürütmeye çalışırken kimi zaman ifrata kimi zaman da tefrite kaçmışlardır. Bu çalışmamızda Kur’ân’ın tefsir alanında akla yüklediği görevin tanımının tespit edilmesi amacıyla “akıl” lafzının lüğavî anlamı ile Kur’ân dilinde geçen manası incelenmiş ve iki anlamın arasında bir fark bulunmamakla birlikte Kur’ân’ın daha çok pratik akla önem verdiği görülmüştür. Ardından Kur’ân/vahiy ile akıl ilişkisinden söz edilerek sahih nakil ile sarih aklın birbiriyle uyumlu olduğu belirtilmiştir. Çelişki izlenimi veren durumlarda ise naklin sahih olması hâlinde akla tercih edilmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır. Son olarak salt akla dayalı tefsirin doğruluk derecesinin ortaya konulması amacıyla ilgili yöntem Kur’ân’ın “akıl” yaklaşımıyla karşılaştırılmıştır. İslam’ın ana esaslarında dahi ulaştığı hatalı sonuçların çokluğu ve sahih nakilleri basit/sarih akla aykırı gerekçelerle reddetmesi sebebiyle söz konusu yöntemin Kur’ân’ın “akıl” yaklaşımına aykırı olduğu belirtilmiştir.
The Qur’an attaches importance to reason and encourages people to use their minds in a way that will protect themselves from harm and benefit themselves. Specially, it has given an important role to the mind in understanding and explaining the word of Allah. Throughout the history of Tafsir, mufassirūn have sometimes turned towards into understatement and sometimes into extremeness while trying to carry out this task that the Qur’an attributes a meaning to mind. Therefore, in order to determine the definition of the task that the Qur’an assigns to the wisdom in the field of tafsir, the lexical meaning of the word “wisdom” and its meaning in the Qur’an were examined and it was seen that the Qur’an gave more importance to the practical wisdom (‘aql), although there was no difference between the two meanings. Later on, the relationship between the Qur’an/Wahy and the wisdom was mentioned and that was emphasized the sound real narration and the clear wisdom (‘aql) were coherent with each other. In cases that give the impression of contrariety, it has been concluded that if the narrative is authentic, it should be preferred to wisdom (‘aql). By the end of the day, the relevant method has been compared with the “wisdom”(‘aql) approach of the Qur’an in order to reveal the accuracy of tafsir based on pure wisdom. It has been remarked as contrarian the “wisdom”(‘aql) approach of the Qur’an, due to the large number of erroneous results it has reached even in the main principles of Islam and rejection of authentic narration for simple reasons.
