Çankırı ve yakın çevresi, Türkiye’de jips karstına ait şekillerin görüldüğü alanlardan biridir. Alanda daha önce sübsidans dolinleri ile çökme dolinleri tespit edilmiştir. Bu çalışmada çözünme dolinleri ele alınmış ve bu dolinlere ait morfometrik çalışmalar yapılmıştır. Çözünme dolinleri Çankırı şehir merkezinin 25 km kadar doğusunda, jips içeren katmanlardan oluşan plato sahasında yer almaktadır. Dolinlerin bulunduğu yükseklik, platonun batısında 900 metrelerden başlayıp doğuya doğru 1500 metrelere kadar çıkmaktadır. 100 km2’lik bir alanda uydu görüntülerinden yararlanarak 1255 adet çözünme dolini tespit edilmiştir. Dolinlerin büyük bir kısmı 1200-1400 metreler arasında yükseklikte dağılış göstermektedir. Dolinlerin alan ortalaması 7000 m2’yi geçmektedir. Kernel yöntemiyle hesaplanan maksimum yoğunluk 50 dolin/km2’yi bulmaktadır. Dolinlerin büyük bir kısmının uzun eksenleri 150-300 metre aralığındadır. Uzun eksen yönelimlerinde hâkim yön tespit edilememiştir. Platonun doğu kesiminde jips katmanlarının daha kalın ve saf halde olmalarının çözünme dolinlerinin morfolojik gelişiminde önemli etkisi olmuştur. Alanda etkili olan akarsular dolinleri dış drenaja açarak, kütle hareketleri de dolinleri deforme ederek asli şekillerinin bozulmasına neden olmaktadır. Çankırı çevresi, kısa mesafeler arasında hem çökme hem sübsidans hem de çözünme dolinlerinin gözlenebildiği, jips karst topoğrafyasına ait şekillerin Sivas jips karst alanından sonra en yoğun görüldüğü alandır.
Çankırı and its surroundings are one of the areas where gypsum karst shapes are seen in Turkey. Subsidence dolines and collapse dolines have been detected in the area before. In this study, newly discovered solution dolines in the area were discussed and morphometric studies of these dolines were carried out. Solution dolines are located about 25 km east of Çankırı city center, in the plateau area consisting of layers containing gypsum. The height of the dolines starts from 900 meters in the west of the plateau and goes up to 1500 meters in the east. 1255 solution dolines were detected by using satellite images in an area of 100 km2. Most of the dolines were formed at altitudes between 1200-1400 meters. The average area of the dolines exceeds 7000 m2. The maximum density calculated by the kernel method reaches 50 dolin/km2. The long axes of most of the dolines are in the range of 150-300 meters. Dominant direction could not be determined in axis orientations. Thicker and pure gypsum layers in the eastern part of the plateau has a significant impact on the morphological development of solution dolines. Streams that are effective in the area open the dolines to the outer drainage, and mass movements deform the dolines and cause their original shape to deteriorate. The Çankırı vicinity is an area where both subsidence, collapse and solution dolines can be observed at short distances. The shapes of gypsum karst topography are mostly seen in this area after Sivas gypsum karst area.
