Batılılaşma dönemi Osmanlı mimarlığında önemli bir yapı grubu olarak
karşımıza çıkan kamu yapılarının oluşum ve gelişim süreçlerini Tanzimat
Fermanı’nın ilanı ve sonrasında idari alanda yaşanan dönüşüm çabaları
içinde değerlendirebiliriz. Osmanlı arşivlerinde rastlanan belge ve proje
dosyaları ışığında kamu yapıları içinde önemli bir yere sahip olduğu görülen
hapishaneler ise dönemin mimarlık ortamının politika ve hukuk ekseninde ne
derece bir araya gelebildiğini gösteren önemli verilere sahip yapı grubunu
oluşturmaktadır. Bu bağlamda Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi
içinde rastladığımız Konya vilayet merkezinde inşa edilmesi düşünülen
hapishane binası için farklı tarihlerde tasarlanmış, birbirinden bağımsız
tasarım özellikleri sergileyen üç proje, sanat ve mimarlık tarihi disiplini
çerçevesinde incelenmektedir. Ayrıca hapishanelerin konumlarıyla doğrudan
bağlantılı olan ve farklı kurumlarda bulunan haritalar da söz konusu
hapishanelerin konumunu değerlendirme amacı ile kullanılmaktadır.
The formation and development processes of public buildings, which emerged
as an important building group in Ottoman architecture during the
westernization period, can be evaluated within the transformation efforts
experienced in the administrative field after the declaration of the Tanzimat
Edict. In the light of documents and project files found in the Ottoman
archives; prisons, which are seen to have an important place among public
buildings, constitute a building group with important data showing how the
architectural environment of the period could come together in the axis of
politics and law. In this context, archival documents about the three projects
designed at different dates for the prison building, which is planned to be built
in the provincial center of Konya, and exhibiting independent design features,
are examined within the framework of the discipline of art and architectural
history. In addition, maps in different institutions, which are directly related
to the locations of the prisons, are also used to evaluate the location of the said
prisons.
