Hadis rivayetinde önemli hususlardan birisi, bir hadisin muhtelif tarikle rivayet edilmesi meselesidir. Muhaddisler tasnif dönemi öncesinden başlamak üzere bir hadisin farklı varyantlarını elde etmek için yoğun çaba harcamışlardır. Musannifler de bu varyantları eserlerinde tek senette birleştirmek için çeşitli usuller geliştirmişlerdir. Bu usullerden birisi de makrûn rivayettir. Makrûn rivayet, özellikle zayıf râvilerle güçlü râvileri aynı senedde bir araya getirerek hadisi ve senedi takviye amacına dayanır. Hadis usulünde makrûn rivayet, mütâbaat rivayetle bazı açılardan ilişkili olsa da yöntem, tanım ve işlev açısından mütâbaattan farklıdır. Bu çalışmada makrûn uygulamasının mahiyeti, işlevi, faydası, gayesi ve hadis ilmi açısından önemi gibi konular açıklığa kavuşturularak alana katkı sunulması hedeflenmiştir. Araştırmada makrûnun sözlük ve terim anlamı, yöntemi, türleri, tarihsel süreç içerisinde makrûn rivayet olgusuna yapılan atıflar, makrûn rivayetin gerekçeleri ve işlevleri ile itibâr, âdid, mütâbaat ve şâhid kavramlarıyla ilişkisi tahlil edilmiştir. Çalışmada ayrıca makrûn rivayetin anlaşılması için Buhârî ve Müslim’den örnek sened incelemelerine yer verilmiştir. Araştırma bulgularına göre musannifler râviler arasında makrûniyet ilişkisini, atıf vavı ve tahvil hası yöntemiyle kurmuşlardır.
One of the important issues in hadīth transmission is the issue of narrating a hadīth in various chains/tarīq. Hadīth scholars/muhaddiths have made great efforts to obtain different variants of a hadīth, starting from the preclassification period. After obtaining the narrations of the hadīth, hadīth authors/musannifs have developed various methods in their works to combine them in a single document. One of these methods is the adjacent/maqrūn narration. Adjacent/maqrūn narration is based on the purpose of reinforcing the hadīth and the isnād, especially by bringing together weak narrators and strong narrators in the same isnād. Although adjacent/maqrūn narration is related to mutābaāt narration in hadīth methodology, it is different from mutābaāt in terms of method, definition and function. In this study, it is aimed to contribute to the field by clarifying issues such as the nature, function, benefit, purpose and importance of maqrūn application in terms of hadīth science. In the study, the dictionary and term meaning of adjacent/maqrūn, its method, types, the references made to the phenomenon of adjacent/maqrūn narration in the historical process, the reasons and functions of adjacent/maqrūn narration, the relationship of adjacent/maqrūn with the concepts of itibār, ādid, mutābaāt and witness/şāhid were analyzed. In addition, in order to understand the adjacent/maqrūn narration, sample isnād analyzes from Bukhārī and Muslim are included in the study. According to the research findings, the hadīth authors/musannifs established the adjacent/maqrūn relationship between the narrators by the method of attribution vav and of conversion/tahvīl ha.
