Bu çalışma, Federal Almanya’da anayasa şikâyeti mekanizmasını Türk ve Avrupa Birliği hukuk sistemleriyle karşılaştırmalı olarak ele almaktadır. Anayasa şikâyeti, bireylerin temel hak ihlalleri karşısında başvurabilecekleri en üst hukuki mekanizmalardan biri olarak, egemenlik, hukukun üstünlüğü ve uluslararası yargı ile etkileşim çerçevesinde incelenmiştir. Çalışmada öncelikle, Federal Almanya ve Türkiye'deki anayasa şikâyeti sistemlerinin hukuki çerçevesi ve işleyişi ele alınmaktadır. Federal yapıya sahip Almanya’da anayasa şikâyetinin yargısal denetim açısından nasıl bir rol oynadığı, üniter yapıya sahip Türkiye ile karşılaştırmalı olarak analiz edilmiştir. Ardından, anayasal yargının Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ve Avrupa Adalet Divanı ile ilişkisi irdelenmiş, özellikle Almanya ve Türkiye’nin Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi içtihatlarına uyum düzeyleri değerlendirilmiştir. Çalışma ayrıca, anayasa şikâyetinin hukukun üstünlüğü ilkesine olan katkısını tartışmakta ve bu mekanizmanın yargısal denetim üzerindeki etkisini normatif bir perspektiften ele almaktadır. Federal Almanya ve Türkiye’de hukuki güvenlik açısından anayasa mahkemelerinin rolü incelenmiş, Avrupa Birliği hukukunun ulusal anayasa mahkemeleri üzerindeki etkileri karşılaştırmalı olarak ele alınmıştır. Anayasa mahkemeleri arasındaki yetki çatışmaları ve Avrupa Birliği hukuku karşısında ulusal anayasal düzenlemelerin konumu tartışılmıştır. Anayasa şikâyeti mekanizmasının Alman, Türk ve Avrupa Birliği hukuk sistemleri içindeki konumu, etkinliği ve gelecekteki dönüşümü kapsamlı bir hukuki analiz çerçevesinde değerlendirilmiştir. Bireysel başvuru hakkının, ulusal egemenlik ve uluslararası hukuk arasındaki dengede nasıl şekillendiği ortaya konulmuştur.
This study examines the constitutional complaint mechanism in Federal Germany through a comparative analysis with the Turkish and European Union legal systems. As one of the highest legal mechanisms available to individuals in cases of fundamental rights violations, the constitutional complaint is analyzed within the framework of sovereignty, the rule of law, and interaction with international jurisdiction. The study first addresses the legal framework and functioning of constitutional complaint systems in Federal Germany and Turkey. It explores the role of constitutional complaints in judicial review within the federal structure of Germany and contrasts this with the unitary system of Turkey. Subsequently, the interaction of constitutional adjudication with the European Court of Human Rights and the European Court of Justice is examined, with a particular focus on the extent to which Germany and Turkey adhere to European Court of Human Rights jurisprudence. Additionally, the study discusses the contribution of constitutional complaints to the principle of the rule of law and evaluates their impact on judicial oversight from a normative perspective. The role of constitutional courts in ensuring legal certainty in Federal Germany and Turkey is analyzed, along with a comparative assessment of the influence of European Union law on national constitutional courts. The study further examines jurisdictional conflicts among constitutional courts and the position of national constitutional frameworks concerning European Union law. The constitutional complaint mechanism is assessed within the German, Turkish, and European Union legal systems in terms of its position, effectiveness, and future transformation. The study highlights how the right to individual application shapes the balance between national sovereignty and international law.
