Bu çalışmada, 1324 (1908/1909) yılında yayımlanan Tenvîr-i Efkâr ve Tefhîm-iİnsaniyyet adlı eserin 13. baskısı günümüz alfabesine çevrilerek çeşitli açılardanincelenmiştir. Tenvîr-i Efkâr ve Tefhîm-i İnsaniyyet, Ta’lîm-i Kıraat’in üçüncü cildinioluşturmaktadır. Eser, Kitapçı Arakel tarafından yazılmış, Muallim Naci tarafından tashihedilmiştir. Çalışmada, nitel araştırma tekniklerinden doküman analizi kullanılmıştır.Eserin; 26’sı ahlâkî, 13’ü fennî ve 5’i ahlâkî-fennî ders olmak üzere 44 dersten oluştuğu,bu derslerde kullanılan metinlerin 27’sinin bilgilendirici metin, 16’sının öyküleyici metinve 1’inin şiir metni olduğu saptanmıştır. Metinlerin ortalama 423 kelimeden oluştuğubelirlenmiştir. Ayrıca önceki ciltlerde anlamları sayfa altında verilen bilinmeyenkelimelerin kitabın sonuna lügatçe olarak eklendiği belirlenmiştir. Kitaptaki bazımetinlerin kitabın birinci ve ikinci cildine gönderme yaptığı, bazı metinlerin kitap-içigöndermede bulunduğu, bazı metinlerin ise seri metinler olarak kitaba konulduğu tespitedilmiştir. Bu hususlar, Ta’lîm-i Kıraat setinin bütünsel bir bakış açısıyla ve okumaöğretiminde aşamalılık ilkesine uyularak yazıldığını göstermektedir.
In this study, 13th edition of Tenvîr-i Efkâr ve Tefhîm-i İnsaniyyet published in 1324 (1908/1909) was studied from various aspects, after being transcribed into the current alphabet. Tenvîr-i Efkâr ve Tefhîm-i İnsaniyyet was 3rd volume of Ta’lîm-i Kıraat. This book was written by Kitapçı Arakel and revised by Muallim Naci. The study was conducted by document analysis of the qualitative research techniques. In the study, it was found that the 3rd book had 44 texts, including 26 moral lessons, 13 scientific lessons and 5 moral-scientific lessons. Of the 44 texts used in these courses, 27 were informative texts, 16 were narrative texts and 1 was a poem text. It was determined that the texts had an average of 476 words in length. In addition, it was determined that, the unknown words whose meanings were given under the page in the previous volume, were added to the end of the book as a dictionary. It was identified that some texts in the book referred to the first and second volumes of the book, some texts had in-book references, and some texts were included in the book as serial texts. These points indicate that Ta’lîm-i Kıraat set was written with a holistic view and in accordance with the principle of progressivity.
