Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkçe Eğitimi (Doktora), Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2021
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Mustafa Köroğlu
Danışman: Ahmet Balcı
Özet:
Bu araştırmanın amacı, ortaokul 8. sınıf Türkçe Öğretmenlerinin Türkçe
dersi öğrenme-öğretme sürecinde anlama (okuma) öğretimine yönelik
uygulamalarının neler olduğu ve bu uygulamalara ne kadar süre
ayırdıklarını tespit etmektir. Araştırmanın modeli nitel araştırma
yöntemlerinden olan durum çalışması (case study) modelidir. Araştırmanın
katılımcılarını 2019-2020 eğitim-öğretim yılında sekizinci sınıf Türkçe
derslerini veren ve gönüllü olarak çalışmaya katılan beş Türkçe
öğretmeni oluşturmaktadır. Çalışmaya katılan Türkçe öğretmenleri Hatay
ilinde resmi okullarda görev yapmaktadırlar. Araştırmada veri toplama
araçları olarak araştırmacı tarafından geliştirilen "Gözlem formu" ve
"Yarı yapılandırılmış görüşme formu" kullanılmıştır. Ölçme araçlarının
geliştirilmesinde alan yazın taramasından yararlanılmış, uzman görüşü
alınmış ve kodlayıcılar arası uyum düzeyine bakılmıştır. Verilerin
çözümlenmesinde betimsel istatistik teknikleri (frekans, yüzde, ortalama
vb.) kullanılmıştır.
Araştırmada, öğretmenlerin her birisi "Birey ve Toplum" temasındaki
"Kaldırımlar" şiir metnine, "Bilim ve Teknoloji" temasındaki "Gündelik
Hayatımızdaki E-Hastalıklar" bilgilendirici metnine ve "Millî
Kültürümüz" teması altında yer alan "Göç Destanı" öyküleyici metnine
5'er ders saati (600 dakika) süre ayırmıştır. Buna göre toplam 5 Türkçe
öğretmeni 75 ders saati (3000 dakika) gözlemlenmiştir.
Çalışmada, öğretmenlerin sınıf içi uygulamaları anlamayla ilgili
uygulamalar ve anlamayla ilgili olmayan uygulamalar olmak üzere iki
kategori altında incelenmiştir. Anlamayla ilgili uygulamalar kendi
içerisinde zihinsel hazırlık sürecine yönelik uygulamalar, okuma-okutma
uygulamaları ve metni anlamaya yönelik uygulamalar (strateji öğretimi)
olmak üzere üç alt kategoriye ayrılarak incelenmiştir. Anlamayla ilgili
olmayan uygulamalar ise talimatsız geçen zaman, ders dışında başka bir
konuda faaliyet, teknoloji tabanlı faaliyetler, sınavlara hazırlık için
çoktan seçmeli soru çözme ve etkinliklerin yapılması için öğrencilere
süre verilmesi olmak üzere beş alt kategoride ele alınmıştır.
Sonuç olarak, araştırmamızda ders işleme süreci gözlemlenen 8. sınıf
Türkçe dersi öğretmenlerinin Türkçe dersi öğrenme-öğretme sürecinde
anlama (okuma) stratejilerini uygularken sadece ders kitabında yer alan
metinlerden ve metinlerle ilgili etkinliklerden yararlandıkları
görülmüştür. Ayrıca, çalışmaya katılan öğretmenlerin Türkçe dersi
öğrenme-öğretme sürecinde anlama öğretimine yer vermedikleri, anlama
öğretimine yönelik olarak en çok kullandıkları stratejinin soru-cevap
stratejisi olduğu, anlama öğretimini ihmal ettikleri, anlamayla ilgili
olmayan öğretim dışı uygulamalara çok süre ayırdıkları tespit edlmiştir.