Bilişsel okuma stratejilerinin Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenen öğrencilerde okuduğunu anlama becerisine etkisi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkçe Eğitimi (Yl) (Tezli), Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2016

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Semih Alper Dündar

Danışman: Ahmet Balcı

Özet:

Okuma, ses sembollerini ve dizgelerini tanımlamaktan öte zihinde
anlamlandırma ve yorumlama süreçlerini kapsayan bilişsel bir etkinliktir.
Günümüzde okuma eğitimi-öğretimi sürecinde bilişsel ve üstbilişsel basamakları
içinde barındıran okuma stratejileri kullanılmaktadır. Okuma stratejilerinin amacı
öğrencilerin kendi okuma süreçlerini yönetip, metinleri doğru anlamlandırmalarını
sağlamaktır.
Bu araştırmanın genel amacı bilişsel okuma stratejilerinin Türkçeyi yabancı
dil olarak öğrenen öğrencilerin okuduğunu anlama becerilerine etkisini belirlemektir.
Araştırma nicel değerlendirme tekniklerinin kullanıldığı yarı deneysel bir çalışmadır.
Araştırmada veri toplama araçları olarak “B2-C1 Okuduğunu Anlama Başarı Testi”
(OABT) ve
“Bilişsel Okuma Stratejilerine Uygun Metin İşleme Süreci Etkinlikleri”
kullanılmıştır. Araştırmanın evrenini 2014-2015 eğitim öğretim yılında İstanbul
Üniversitesi Dil Merkezindeki tüm öğrenciler oluşturmaktadır. Örneklemini ise
İstanbul Üniversitesi Dil Merkezi Tophane Şubesinde yaz döneminde C1 kurunda
eğitim gören 20 öğrenci oluşturmaktadır.

Araştırma sonuçlarına göre deney ve kontrol gruplarına uygulanan ön-OABT
puanları ile son-OABT puanları arasında (r= 0,470, p <0,05) istatistiksel olarak
anlamlı bir ilişki olduğu belirlenmiştir. Bu nedenle öğrencilerin ön-OABT
puanlarının son-OABT puanlarına etkisini yok etmek için ön-test ortak değişken
olarak kullanılmıştır. Gruplara uygulanan son-test sonucunda kontrol grubunun
puanlarının aritmetik ortalaması 30,00 iken deney grubunun puanlarının aritmetik
ortalamasının 53,75 olduğu görülmektedir. Bu bulguya göre deney grubu ile kontrol
iv
grubunun son-test puanlarının aritmetik ortalamaları arasında deney grubunun lehine
23,75’lik anlamlı bir fark olduğu söylenebilir. Ortak değişkenli varyans analiz
(ANCOVA) sonuçları incelendiğinde ortalama puanlar arasında anlamlı bir fark
bulunmuştur (F(1)=16,60, p<0,05, η2
=0,494). Bu sonuç, deney grubu öğrencilerinin
son-OABT puan ortalamaları ile kontrol grubundaki öğrencilerin son-OABT puanları
ortalamaları arasında strateji öğretimi yapılan sınıf lehine anlamlı bir fark olduğunu
göstermektedir. Çoklu eta kare değerinin 0,494 olması bağımlı değişkendeki
değişimin % 49,4’ünün strateji öğretiminden kaynaklandığı şeklinde yorumlanabilir.