Akademik Veri Yönetim Sistemi
Bozkurt A., Çağlayan K., Başpınar H., Kaya K., Gazel M.(Yürütücü)
TÜBİTAK - AB COST Projesi , 2014 - 2017
Türkiye’
de kiraz ağaçlarında fitoplazmalar ile ilgili çalışmalar çok sınırlı olup, vektörleri
ve endofit bakteri türler konusunda hiç bir çalışma yürütülmemiştir. Bu
çalışmada, İzmir,
Manisa, Afyon, Uşak, Adana ve Kahramanmaraş illerinde yetiştirilen kiraz
ağaçlarındaki fitoplazmaların varlığının PCR-RFLP ve nükleotid dizi analizleri
ile belirlenmiş, fitoplazma ile enfekteli kiraz bahçelerinden ve çevredeki
doğal ot populasyonundan toplanan olası vektör adayı böcekler teşhis edilerek
moleküler yöntemlerle böcek bünyesinde fitoplazma varlığı araştırılmış, hem
fitoplazma hem de böceklerin konukçusu durumunda olan yabancı otlarda
fitoplazmaların varlığı belirlenmiş, vektör böceklerle taşıma denemeleri
yapılmış ve kiraz ağaçlarında sorun oluşturan fitoplazmalarla yeni kontrol
stratejilerinin geliştirilmesine destek sağlayabilecek aday endofitik bakteri
türleri saptanmıştır. Bu çalışmada kiraz
ağaçlarında gözlenen en yaygın simptomlar sararma, kısmi dal kurumalaru, aşırı
sürgün oluşumu, dalların uçlarında çıplaklaşma, az sayıda yaprak ve meyve
oluşumu olmuştur. Kiraz bahçelerinde bulunan yabancı otlarda ise mozaik,
sararma ve damar bantlaşma simptomları gözlenmiştir. Yapılan
arazi çalışmaları sonucunda toplam 298 kiraz, 32 vişne ve 20 yabancı ot örneği
alınmıştır. Toplanan 298 adet kiraz
örneğinden 7 adedinde fitoplazma saptanırken (%2.34), vişne ve yabancı ot
örneklerinde fitoplazma saptanamamıştır. Kiraz bahçelerinden toplanan
toplam 1580 adet Cicadellidae familyasına ait böcekten 259 tanesi fitoplazma
pozitif saptanmış olup böcek bünyesinde fitoplazma enfeksiyon oranı %16,39
olarak belirlenmiştir. Doğu Akdeniz
Bölgesi’nden toplanan Triozidae ve Homotomidae familyalarına ait 46 bireyin teşhisleri
yaptırılmıştır. Taşıma denemesi kurulan 25 adet kiraz bitkisinin 12
adedinin fitoplazma ile enfekteli olduğu saptanmıştır. Taşıma denemesinde
kullanılan Cicadeliid böceklerin bünyesinde fitoplazma enfeksiyon oranı %18,20
olarak belirlenmiştir. Araziden toplanan örneklerden fitoplazma ile enfekteli
olduğu tespit edilen örneklerin P1P7 primerini takiben fU3/fU5 üniversal
primeri kullanılarak yapılan nested-PCR ürünlerinin RsaI ve SspI restriksiyon
endonükleazlarla kesilmesi ile Ca. P.
prunorum, Ca. P. mali ve Ca. P. pyri infeksiyonları teyid
edilmiştir. Sekans analizi yapılan fitoplazma izolatlarının Gen Bankasındaki
izolatlarla karşılaştırılması sonucu %99’luk bir benzerlik oranı elde
edilmiştir. Fitoplazma ile enfekteli ve sağlıklı kiraz ağaçlarından endofitik
bakteriler izole edilmiş ve izolatlar FAME yöntemi ve MALDİ-TOF ile tanılanmıştır.
Sekans analizi yapılan bakteri izolatlarının Gen Bankasındaki izolatlarla
karşılaştırılarak benzerlik oranları belirlenmiştir.