Alata, Gülşen ve Uzun çeşitlerinin Depolama Performanslarının Belirlenmesi

TAGEM Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü Projesi, 2020 - 2023

Proje Türü: TAGEM Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü Projesi
Başlama Tarihi: Şubat 2020
Bitiş Tarihi: Haziran 2023

Proje Özeti

Limon, turunç (Citrus aurantium) x ağaç kavunu (C. medica) melezi olduğu yapılan çalışmalarla saptanmış bir turunçgil türüdür. Bu çalışmada, 2003‒2006 yılları arasında yapılan çalışmalar sonucunda geliştirilerek tescil ettirilen ‘Alata’, ‘Gülşen’ ve ‘Uzun’ isimli çekirdeksiz limon çeşitleri kullanılmıştır. Çekirdeksiz limon çeşitleri ülkemizde turunçgil sektörü tarafından heyecanla karşılanmış ve uluslararası kongrelerde pek çok ülkeden ilgi görmüştür. Bu ilginin sonucu olarak, ABD ve Güney Afrika menşeli iki firma, çekirdeksiz limon çeşitlerinin üretim haklarının ABD ve Güney Afrika ile sınırlı kalmak kaydıyla, satışı ve ön sözleşmeler gereğince adaptasyon çalışmalarına başlamıştır. ‘Erdemli 33’ limon çeşidi ‘Kütdiken’ limon çeşidinden seleksiyon yoluyla elde edilip, tescil edilmiş bir çeşittir. Uzun yıllar süren çalışmalar neticesinde meyvecilik bakımından önem arz eden özellikler çerçevesinde en üstün klon olarak belirlenmiştir. Bu çalışmada ‘Alata’, ‘Gülşen’ ve ‘Uzun’ çekirdeksiz limon çeşitleri ile ‘Erdemli 33’ ve ‘Kütdiken’ limon çeşitlerinin, doğal soğutmalı depo ile mekanik soğutmalı soğuk hava depolarında, dökme ve hutbak kağıtlara sarılı olarak muhafazaya alınarak, muhafaza süresince, kalite değişimlerinin, fiziksel, kimyasal ve fizyolojik değişimlerinin, ağırlık kayıplarının, çürüme miktarlarının belirlenmesi ve çeşitlerin depolama performanslarının ortaya konulması amaçlanmıştır.

Elde edilen bulgulara göre, her iki derim yılında, tüm çeşitlerde muhafaza süresinin uzaması ile birlikte ağırlık kayıplarının arttığı saptanmıştır. Muhafaza süresi sonunda her iki derim yılında en yüksek ortalama ağırlık kaybının ‘Uzun’ limon çeşidinde (%11.90 ve %12.91), 2019 yılında en düşük ağırlık kaybının ‘Erdemli 33’ limon çeşidinde (%10.22), 2020 yılında ‘Alata’ limon çeşidinde (%11.60) olduğu saptanmıştır. Her iki derim yılında da, muhafaza sırasında, titre edilebilir asit (TEA) miktarı, meyve kabuk rengi h° değeri, görünüş değeri ve yeşil kapsüllü meyve oranında azalma, pH değeri, suda çözünebilen kuru madde miktarı (SÇKM)/TEA oranı, fungal ve fizyolojik nedenli bozulan meyve miktarında artış saptanmıştır. Her iki derim yılında da, raf ömrü sırasında, TEA miktarı, meyve kabuk rengi h° değeri, görünüş değeri ve yeşil kapsüllü meyve oranında azalma, SÇKM/TEA oranında artış saptanmıştır. Her iki derim yılında da, raf ömrü sırasında fungal nedenli hastalanan meyveye ve fizyolojik nedenli bozulan meyveye rastlanmamıştır.

Tüm çeşitlerde, imazalil (4000 ppm) fungusidi uygulanmış veya uygulanmamış meyveler arasında doğal hastalık çıkışı açısından önemli farklılıklar görülmemiştir. Tüm çeşitlerin, doğal soğutmalı depolarda kalitelerinden fazla bir şey kaybetmeden 4 ay süreyle ve soğuk hava depolarında 10±0.5 °C ve %90.0±5 oransal nemde 6 ay başarılıyla muhafaza edilebileceği belirlenmiştir.

Tüm çeşitlere ait limon meyvelerinin en az ağırlık kaybıyla muhafaza edebilmek ve uzun bir dönem görsel-içsel kalitesini koruyabilmek için farklı derim sonrası uygulamalarla çalışmalar yapılması gerektiği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler: Turunçgil, limon, doğal soğutmalı depo, soğukta muhafaza, kalite