Akademik Veri Yönetim Sistemi
TÜBİTAK Projesi, 2009 - 2012
Salvia cinsi araştırmanın yürütüldüğü Hatay ili sınırları içerisinde zengin bir tür
çeşitliliğine sahiptir. Bu türlerin bir kısmı endemiktir, bazıları ise nesli tehlike altında bulunan
türler arasında gösterilmektedir.
Bu çalışmada Salvia türleri doğal olarak yetiştikleri yerlerden toplanmış ve türlerin
teşhisleri yapılmıştır. Bu amaçla yapılan çalışmalarda 23 farklı lokasyondan 17 farklı salvia
türü toplanmıştır. S. officinalis ve S. fruticosa türleri de kontrol olarak projeye dahil edilmiştir.
Böylece toplam 25 farklı genotip ile üç tekrarlamalı olarak deneme kurulmuştur. KN1 S.
pilifera, KN4 S.aucheri, KN13 S. glutinosa, KN23 S.verbenaca, KN32 S. verticillata
subsp.amasiaca, KN34 S. tomentosa, KN52 S.microstegia, KN53 S. multicaulis, KN57 S.
aramiensis, KN61 S. tomentosa, KN64 S. sericeo-tomentosa, KN66 S. tomentosa, KN80 S.
fruticosa, KN81 S. cassia, KN83 S. tomentosa, KN90 S. palaestina, KN94 S. tomentosa,
KN95 S. aramiensis, KN96 S. tomentosa, KN101 S. sclarea, KN109 S. virgata, KN113 S.
aramiensis, KN115 S. viridis, KN118 S. fruticosa ve KN124 S. officinalis kod numaralı
genotipler denemede yer alan türlerdir. Denemede bitkiler üç farklı zamanda (Çiçeklenme
öncesi dönem, tam çiçeklenme dönemi ve sonbahar dönemi) hasat edilmişlerdir. Hasatlarda
taze herba (kg/da), kuru herba (kg/da), kuru yaprak (kg/da) ve kuru çiçek (kg/da) miktarları
belirlenmiştir. Yine üç farklı zamanda 3 tekrarlamalı olarak uçucu yağ oranları, uçucu yağ
verimleri (l/da) ve uçucu yağ bileşenleri belirlenmiştir. Ayrıca herbir genotipin doğal yetişme
ortamlarındaki bitki besin elementi miktarları ve yetiştikleri toprakla ilgili analizler detaylı bir
şekilde yapılmıştır.
Bitkilerin doğal yetişme ortamlarında yapılan çalışmalarda, denemeye alınan
genotipler arasında en yüksek uçucu yağ oranı % 3.65 ile KN80 S. fruticosa türünde elde
edilirken bunu % 3,06 ile KN95 S. aramiensis ve % 2,35 ile KN113 S. aramiensis genotipleri
izlemiştir. Bu türler uçucu yağ ana bileşenleri açısından incelendiğinde; KN80 S. fruticosa
genotipinde ana bileşen % 40,03 ile 1,8 cineole, KN95 S. aramiensis genotipinde % 42,98 ile
1,8 cineole ve KN113 S. aramiensis genotipinde ise % 53,63 ile 1,8 cineole olmuştur.
Tarla denemelerinde herba verimleri en yüksek S.tomentosa bitkilerinde belirlenmiştir.
Özellikle bazı lokasyonlardan toplanan çok iri yapraklı S.tomentosa türlerinde enyüksek
dekara verimler elde edilmiştir. KN113-Salvia aramiensis gerek tüketilebilme özellikleri
bakımından gerekse yüksek uçucu yağ kapasitesi yönünden dikkat çeken ve bölgede tarıma
elverişli en önemli tür olarak belirlenmiştir. Bunun yarısıra denemede yer alan KN80 S.
fruticosa yüksek uçucu yağıyla ve verimiyle dikkat çeken diğer bir tür olmuştur.