Tekeli E. (Yürütücü), Özbulut Z., Konyar E., Gültekin T.
Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, 2020 - 2024
-
Proje Türü:
Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje
-
Başlama Tarihi:
Aralık 2020
-
Bitiş Tarihi:
Mart 2024
Proje Özeti
Van Kalesi Höyüğü'nde 2013-2015 yılları arasında gerçekleştirilen bir proje, bebek ve
çocuk kemiklerinden elde edilen antik DNA analizleri ile cinsiyetlerinin belirlenmesine
odaklanmaktadır. Bu analizler, Orta Çağ'dan Yakın Çağ'a (19. yüzyıl) kadar olan dönemdeki
sosyokültürel ve demografik yapının anlaşılmasına katkıda bulunmayı amaçlamaktadır.
Arkeolojik kazılardan elde edilen insan iskeletleri üzerinde yapılan çalışmalar, geçmiş
toplumların beslenme alışkanlıkları, sağlık durumları ve sosyo-ekonomik koşulları hakkında
önemli bilgiler sunmaktadır. Ancak, genellikle erişkin bireyler üzerinde yapılan antropolojik
çalışmalarda, cinsiyet belirleme eksikliği nedeniyle araştırmalarda bazı boşluklar
oluşmaktadır.
Bu projede, geleneksel literatürden farklı olarak antik DNA analizleri kullanılarak bebek ve
çocuk kemiklerinden elde edilen DNA ile cinsiyet tespiti yapılmıştır. Toplamda 53 bireyin
femur ve pars petrosa kemikleri incelenmiş, 42'sinde başarılı bir şekilde cinsiyet tespiti
gerçekleştirilmiştir. Yapılan analizler, Van Kalesi Höyüğü'nde Orta Çağ - Yakın Çağ
döneminde bebek ve çocuk ölümlülüğünün yüksek olduğu popülasyonun demografik yapısını
incelemekte ve ölüm nedenlerini cinsiyete göre değerlendirmektedir.
Ayrıca, kafatası kemikleri üzerinde yapılan değerlendirmelerde, çeşitli sağlık durumlarına
dair bulgular da ortaya konmuştur. Bu proje, genetik cinsiyet belirlemenin, antropolojik
olarak belirlenemeyen durumlar için etkili bir yöntem olduğunu ve yaşa bakılmaksızın
kullanılabileceğini göstermektedir